حدیث رفع قلمحدیث رفع قلم از احادیث مشهور فقهی است. در بسیاری از ابواب فقه به مضمون حدیث رفع به عنوان قانون و قاعده کلی استناد شده است. ۱ - تعریف حدیث رفع قلمحدیث یاد شده، حدیثی مشهور است که شیعه و سنی آن را از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله نقل کرده‌اند که فرمود: رُفِعَ القَلَمُ عَنْ ثَلاثَةٍ: عَنِ النائِمِ حَتّی یَسْتَیْقِظَ وَ عَنِ الَمجْنونِ حَتّی یُفیقَ وَ عَنِ الطِفلِ حَتّی یَحْتَلِمَ؛ [۱]
دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۹۴.
[۳]
مسند احمد، ج۱، ص۱۴۰.
قلم تکلیف از دوش سه گروه برداشته شده است: از خوابیده تا زمانی که بیدار شود، از دیوانه تا هشیار گردد و از کودک تا آنگاه که به سن بلوغ برسد.۲ - مراد از حدیث رفع قلم در خوابیده، دیوانه و کودکمراد این است که این سه دسته چنانچه قبل از رسیدن به حد تعیین شده، حرامی را مرتکب شوند یا واجبی را ترک کنند، گناهکار تلقی نگشته و کیفر نمی‌شوند. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۲۶۲. |